Wymiana starych pieców niespełniających wymogów ekoprojektu

Przepisy unijne zmierzają do maksymalnego ograniczenia emisji szkodliwych związków do atmosfery. Elementem realizacji tego celu jest wymiana starych pieców, które nie spełniają określonych norm.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest ekoprojekt?
• Jakie piece nie spełniają wymagań ekoprojektu?
• Kiedy należy wymienić piece niespełniające wymagań ekoprojektu?
• Jakie kary za niedotrzymanie terminu wymiany?

Czym jest ekoprojekt?

Od 1 stycznia 2020 roku do sprzedaży dopuszczone są wyłącznie kotły spełniające wymogi Dyrektywy Parlamentu Europejskiego 2009/125/WE (EcoDesign). Wprowadzone przepisy uzupełniają wymagania stawiane przez normę PN-EN 303-5:2012. Według założeń ekoprojektu kotły na paliwa stałe muszą wyróżniać się nie tylko niską emisją pyłu, tlenku węgla i gazowych zanieczyszczeń organicznych, ale także odpowiednią sezonową efektywnością energetyczną.

Warunkiem dopuszczenia do sprzedaży jest spełnienie przez kotły następujących wymogów dyrektywy EcoDesign:

• sezonowa efektywność energetyczna powyżej 75% (kotły o znamionowej mocy cieplnej do 20 kW) i powyżej 77% (kotły o znamionowej mocy cieplnej ponad 20 kW),
• emisja cząstek stałych poniżej 40 mg/m3 (kotły z automatycznym podawaniem paliwa) oraz poniżej 60 mg/m3 (kotły z ręcznym podawaniem paliwa),
• emisja organicznych związków gazowych poniżej 20 mg/m3 (kotły z automatycznym podawaniem paliwa) oraz poniżej 30 mg/m3 (kotły z ręcznym podawaniem paliwa),
• emisja dwutlenku węgla poniżej 500 mg/m3 (kotły z automatycznym podawaniem paliwa) oraz poniżej 700 mg/m3 (kotły z ręcznym podawaniem paliwa),
• emisja tlenków azotu poniżej 200 mg/m3 (kotły z automatycznym podawaniem paliwa) oraz poniżej 350 mg/m3 (kotły z ręcznym podawaniem paliwa),

A co w przypadku pieców wykorzystujących gaz płynny do ogrzewania domu? Kocioł kondensacyjny powinien spełniać wymagania klasy efektywności energetycznej minimum A.

Jakie piece nie spełniają wymagań ekoprojektu?

Obecnie w Polsce do sprzedaży dopuszczone są wyłącznie kotły 5 klasy. Użytkownicy kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają wymogów co najmniej 3 klasy, od 1 stycznia 2022 roku są objęci obowiązkiem ich wymiany. Można je zastąpić np. urządzeniem wykorzystującym gaz LPG. Od 1 stycznia 2028 wejdzie w życie obowiązek wymiany kotłów na węgiel lub drewno 3 i 4 klasy. W przypadku ogrzewaczy pomieszczeń (w tym kominków) od 1 stycznia 2023 roku dopuszczane jest używanie urządzeń, które spełniają wymagania ekoprojektu lub ich sprawność cieplna jest na poziomie 80%.
Jak zweryfikować klasę kotła? Najlepiej sprawdzić informacje umieszczone na tabliczce znamionowej urządzenia. Jest ona zamocowana na zewnętrznej obudowie kotła. Kotły 3 klasy to obecnie urządzenia o najmniejszej efektywności i najniższych parametrach ekologicznych. Zbliżone wymaganiami do zabrzańskiego Certyfikatu Bezpieczeństwa Ekologicznego, jednej z pierwszych norm dotyczących emisyjności kotłów domowych. Jest to dobrowolny certyfikat bezpieczeństwa ekologicznego wydawany przez zabrzański Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla. Do 3 klasy zalicza się większość kotłów podajnikowych. Klasę 4 (średnią) posiadają piece zasypowe z dolnym spalaniem oraz węglowe kotły podajnikowe. Kotły klasy 5 charakteryzują się wysoką sprawnością osiągającą nawet 92% oraz obniżoną do minimum emisją szkodliwych związków pochodzących z dymu.

Kiedy należy wymienić piece niespełniające wymagań ekoprojektu?

Terminy wymiany kotłów różnią się w poszczególnych województwach:

• wielkopolskie poza Poznaniem i Kaliszem, dla których przewidziane są osobne uchwały:
  • do 31 grudnia 2023 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 grudnia 2027 roku wymiana kotów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2026 roku obowiązek spełniania wymagań ekoprojektu przez miejscowe ogrzewacze pomieszczeń;
• zachodniopomorskie:
  • do 31 grudnia 2023 roku wymiana kotłów pozaklasowych,
  • do 31 grudnia 2027 roku wymiana kotłów poniżej 5 klasy,
  • od 1 stycznia 2028 roku wymiana lub dostosowanie miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń, które nie spełniają norm;
• lubuskie:
  • do 31 grudnia 2026 roku wymiana wszystkich kotłów poniżej 5 klasy,
  • od 1 stycznia 2027 roku dostosowanie wszystkich miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń do wymagań ekoprojektu,
  • od 1 stycznia 2023 roku zakaz eksploatacji na terenie Zielonej Góry kotłów, pieców i kominków poniżej 5 klasy lub niespełniających wymagań ekoprojektu;
• pomorskie:
  • do 31 sierpnia 2024 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 sierpnia 2026 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • do 30 czerwca 2035 roku wymiana kotłów 5 klasy niespełniających wymagań ekoprojektu,
  • od 1 września 2024 roku możliwość eksploatacji wyłącznie kominków i pieców posiadających ekoprojekt;
• lubelskie:
  • do 31 grudnia 2023 roku wymiana kotłów 1 i 2 klasy,
  • do 31 grudnia 2026 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • do 31 grudnia 2029 roku wymiana kotłów 5 klasy niespełniających wymagań ekoprojektu,
  • od 1 maja 2021 roku obowiązuje zakaz użytkowania instalacji na paliwo stałe w nowo budowanych budynkach lub mających dostęp do sieci ciepłowniczej czy gazowej;
• dolnośląskie:
  • do 30 czerwca 2024 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 30 czerwca 2028 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 lipca 2028 roku dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu;
• mazowieckie:
  • do 31 grudnia 2022 roku wymiana kotłów pozaklasowych,
  • do 31 grudnia 2027 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2023 roku dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu;
• opolskie:
  • do 31 grudnia 2029 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 grudnia 2031 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2036 dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu;
• małopolskie:
  • do 31 grudnia 2023 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 grudnia 2026 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2023 roku dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu (muszą posiadać sprawność co najmniej 80%);
• kujawsko-pomorskie:
  • do 31 grudnia 2023 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 grudnia 2027 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2024 roku dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu;
• śląskie:
  • do 31 grudnia 2023 roku wymiana kotłów z lat 2007-2012,
  • do 31 grudnia 2025 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 grudnia 2027 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2023 roku dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu (muszą posiadać sprawność co najmniej 80%);
• podkarpackie:
  • do 31 grudnia 2023 roku wymiana kotłów z lat 2007-2012,
  • do 31 grudnia 2025 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 grudnia 2027 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2023 roku dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu (muszą posiadać sprawność co najmniej 80%);
• łódzkie:
  • do 31 grudnia 2022 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 31 grudnia 20247 roku wymiana kotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 stycznia 2026 roku dostosowanie miejscowych ogrzewaczy powietrza do wymagań ekoprojektu;
• świętokrzyskie:
  • do 30 czerwca 2023 roku wymiana kotłów poniżej 3 klasy,
  • do 30 czerwca 2024 roku wymiana kkotłów 3 i 4 klasy,
  • od 1 lipca 2026 roku zakaz używania urządzeń grzewczych na paliwa stałe, jeśli jest możliwość podłączenia do sieci gazowej lub ciepłowniczej.

W województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim do tej pory nie została opublikowana ustawa antysmogowa.

Jakie kary za niedotrzymanie terminu wymiany?

Wymiana starych pieców niespełniających wymogów ekoprojektu będzie kontrolowana przez pracowników urzędu. Uprawnione osoby zweryfikują w obecności właściciela nieruchomości lub dorosłego domownika wszystkie źródła ogrzewania w budynku. Kontrola obejmie także następujące elementy:

• pomieszczenie kotłowni,
• skład opału,
• jakość paliwa,
• ocenę wizualną.

Kontrolerzy mogą poprosić o przedstawienie świadectwa jakości paliwa. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości właściciel nieruchomości będzie zobowiązany do ich usunięcia. Następnie zostanie przeprowadzona powtórna kontrola. 
W początkowej fazie negatywny wynik weryfikacji nie będzie wiązał się z nałożeniem kary pieniężnej. Kontrolerzy jedynie pouczą o obowiązku wymiany. Dopiero w dalszej perspektywie przewidziane jest nakładanie kar finansowych za pozostawienie starego pieca. Kary te mogą sięgać 5 tysięcy złotych.
Nie masz dostępu do sieci gazowej? Dystrybucja LPG w Polsce jest rozwinięta do tego stopnia, że nie grożą Ci problemy z regularnością dostaw tego paliwa. Wybierając odpowiednią wielkość zbiornika na gaz, możesz zapewnić ogrzewanie domu, zasilanie urządzeń kuchennych i podgrzewanie wody użytkowej przez cały rok. Gaz dla klientów indywidualnych i przedsiębiorców to pod względem ekonomicznym i ekologicznym dużo korzystniejsze rozwiązanie od instalacji na paliwo stałe.